Ülkemizde başıboş kedi ve köpek sayısı ile ilgili farklı açıklamalar olmakla beraber 8 milyon en az olarak kabul edilebilmektedir.
Bu hayvanların yarısının kedi yarısının köpek olduğu varsayımı ile çok kabaca yapılan bir hesapla;
Kedi bir günde ortalama 40 gram yani 0,04 kilogram mama yer X 4.000.000 kedi X 365 gün hesabı ile bir yılda 58.400.000 kilogram yani 58 bin 400 ton kedi maması bir yılda tüketiliyor.
Köpek için benzer bir hesaplama yaparsak; köpek günde ortalama 400 gram yani 0,4 kilogram mama yer X 4.000.000 köpek X 365 gün hesabı ile bir yılda 584.000.000 kilogram yani 584 bin ton köpek maması bir yılda tüketiliyor.
Bu rakamları dikkate alarak ve orta kalite mama grubunun da altında olan mama fiyatları ile hesaplamamıza devam edersek;
58.400.000 kilogram kedi maması X 50 TL = 2.920.000.000 TL/yıl
584.000.000 kilogram köpek maması X 50 TL = 29.200.000.000 TL/yıl
Toplamda 32.120.000.000 TL/yıl başıboş hayvan beslemesinde kullanılacak olan mama gideri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Peki, 9 Temmuz 2021 tarihinde ne olmuştu?
Sahipsiz hayvanlara yönelik yapılacak iş ve işlemler 24 Haziran 2004 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe giren 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile 12 Mayıs 2006 tarihinde yürürlüğe giren Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmektedir.
9 Temmuz 2021 tarihinde ise 7332 sayılı Kanun ile 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunda bazı değişiklikler yapıldı.
Yasaklı veya tehlikeli ırk olarak ifade edilen ve en çok telaffuz edileni pitbull olan bu köpeklere dair bazı uygulama değişiklikleri bu revizyon ile yapılmış olmakla beraber hayvanlara yönelik yapılan bazı eylemlere idari para cezasına ilave olarak hapis cezası da bu revizyon ile getirilmiş olundu.
Ayrıca kedi ve köpek sahipleri 31 Aralık 2022 tarihine kadar hayvanlarını dijital kimliklendirme (mikroçip uygulaması) ile kayıt altına aldırma zorunluluğu de bu revizyon ile getirildi.
Yine 7332 sayılı Kanun ile sahipsiz hayvan bakımevi olmayan belediyelere belirli süreler tanınarak bu süre içerisinde bakımevlerini kurma zorunluluğu getirildi.
Bizim asıl bu yazımızda dikkate almak istediğimiz husus ise 7332 sayılı Kanun ile 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na ilave edilen Geçici 4’üncü maddesi ile sahipsiz hayvan hizmetlerinde kullanılmak üzere belediyeler kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde beşi, büyükşehir belediyeleri ise binde üçü oranında kaynak ayırmak zorunda olmalarıdır.
Yine 81 vilayetimizden sadece bir ilimiz için bu madde kapsamında bir hesaplama yapacak olursak;
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve 39 İlçe Belediyesinde;
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2022 yılı bütçesi 43.650.000.000 TL olup bu bütçenin binde üçü olarak 130.950.000 TL’sini (Yüz otuz milyon dokuz yüz elli bin Türk Lirası) başıboş hayvan hizmetlerine harcamak zorunda,
39 İlçe Belediyesinin 2022 yılı bütçe toplamları ise 26.077.125.000 TL olup bu bütçenin binde beşi olarak toplamda 130.385.625 TL’sini sahipsiz hayvan hizmetlerine harcamak zorunda,
2023 yılında ise sahipsiz hayvan hizmetlerinde kullanılacak olan bütçe İstanbul Büyükşehir Belediyesi için 345.750.000 TL, 39 İlçe Belediyesi için ise 350.045.780 TL’dir.
Özetlersek başıboş hayvan hizmetleri için;
İstanbul’da 2022 yılında 261.335.625 TL, 2023 yılında ise 185.259.156.000 TL (Yüz seksen beş milyar,iki yüz elli dokuz milyon,yüz elli altın bin Türk Lirası)harcanması gerekmektedir.
Güncel olarak başıboş hayvanlar ile ilgili çalışma yapacak olan ve beş ayrı bakanlık temsilcilerinden oluşan Komisyon yol haritasını belirleyerek kontrolsüz olarak üreyen sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması için belediyelere toplamda 2.300.000TL’lik(İkimilyonüçyüzbinTürkLirası) kaynak ayırdı.
"EV HAYVANLARININ KORUNMASINA DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİ,
BÖLÜM III-HAYVANLAR İÇİN EK TEDBİRLER:
Madde 12: Sayılarının Azaltılması Taraflardan biri, başıboş hayvan sayısının sorun yarattığını düşünürse, gereksiz ağrı, acı ve ızdırap çekmelerine sebep vermeyecek şekilde sayılarını azaltmak için uygun yasal ve/veya idari tedbirleri alacaktır.
a) Bu tedbirler aşağıdaki şartları karşılayacaktır;
i. Bu hayvanlar yakalanacak ise, bunun hayvana fiziksel ve manevi olarak en az seviyede acı verecek şekilde gerçekleştirilmesi,
ii. Yakalanan hayvanların muhafaza edilmesi veya öldürülmesi işlemlerinin bu Sözleşme’de belirtilen prensiplere uygun olarak gerçekleştirilmesi.
b) Taraflar,
i. Köpek ve kedilere damgalama gibi az acı veren ya da hiç ağrı, acı ve ızdırap çektirmeyen uygun bir yöntemle aynı zamanda sahiplerinin isim ve adresleri ile birlikte numaraları kayda geçirilerek daimi kimlik sağlamayı,
ii. Kedi ve köpeklerin plansız üremelerini azaltmak için bu hayvanların kısırlaştırılmalarını teşvik etmeyi,
iii. Başıboş kedileri ve köpekleri bulan kişilerin, bu konuda yetkili makama bilgi vermelerini teşvik etmeyi, değerlendirmeyi taahhüt eder.
Madde 13: Yakalama, muhafaza etme ve öldürme için istisnalar Başıboş hayvanların yakalanmaları, muhafaza edilmeleri ve öldürülmeleri konularında bu Sözleşme’de yer alan prensiplere sadece hastalıkların kontrolüne yönelik Hükümet programları kapsamında kaçınılmaz hallerde istisna getirilebilir."
Başıboş köpek sorunu Türkiye’de bütün illerde güvenlik sorunu haline gelmiştir.
CNN TÜRK kanalında 23.11.2022 tarihli haberinde, resmi kayıtlara giren Türkiye’de 2022 yılı içerisinde 29 kişi köpekler tarafından öldürülmüştür. Başıboş köpeklerin yol açtığı ısırma ve yaralanma sayısı binlerle ifade edilmekte olup bu yaralanmalar ve pek çok kişide yarattığı psikolojik travmaların kayıtları tutulmamaktadır.
Başıboş köpek problemleri Türkiye’de gittikçe büyümekte olup, eğer gerekli önlemler alınmazsa gelecekte şehirlerde başıboş köpek sürülerinden dolayı insanlar çok daha zor günler yaşayacaktır.
Bu konuda çözüm olarak TBMM tarafından onaylanan , yukarıda da belirtilen “Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesine" uyulması halinde insanlar, başıboş köpeklerin kontrol altına alındığı daha güvenli şehirlerde yaşama imkanına kavuşacaktır.
Dr. Gültekin GÜLLÜ
Tüketiciyi Destekleme Derneği Genel Başkan Yardımcısı
