Kemal Ertuğrul Öztürk 
Milat- 03.11.2015

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; risk esasına göre, yıllık denetim programları, şüphe, şikâyet, ihbar, inceleme, izleme, gözetim ve tetkiklerle birlikte gıda güvenilirliğini sağlamak amacıyla BİMER ve ALO GIDA 174 kapsamında şikâyet edilen ürün ve firmalara yönelik resmi kontrol faaliyetlerini de yürütmektedir. Gıda Güvenliği Bilgi Sisteminin kurulması ve riske dayalı denetim sistemine geçilmesiyle, 2014 yılı sonu itibariyle 601 bin denetim gerçekleştirilmiştir.

Tüketici haklarının korunmasında, tüketicilerin kurumsal faaliyetlerle önemli mesafeler kat ettiğinin çeşitliörnekleri vardır. Tabii ki, bu faaliyetlerin esas dayanağı;Anayasa'nın 172 Maddesi’nin “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirleri alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder” hükmüdür. Bu örneklerden biri de; TAKLİT VEYA TAĞŞİŞ GIDA konusudur. Kamuoyunun bilgilendirilmesinde yeni olan bu uygulama, bugünkü yazımın konusudur.

Özellikle Tüketiciyi Destekleme Derneği’nin kampanyalar düzenleyerek Başbakanlık, Bakanlık ve benzeri kişi ve kurumlara defalarca müracaat ederek; kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye atan firmalar ile taklit veya tağşiş yapan firmaların kamuoyuna açıklanması gerektiği hususunun, derneğin kurumsal takibi sonunda hazırlanan yönetmelikte yer alması sağlanmıştır.

Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ve Kanun kapsamında yayımlanan "Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik" in getirdiği yeniliklerden birisi; kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye atan firmalar ile taklit veya tağşiş yapan firmaların kamuoyuna duyurulmasıdır.  Bu uygulamanın, tüketicinin sağlığı ve menfaatinin korunması ile sektörde haksız rekabetin önlenmesine hizmet edeceği şüphesizdir. Bu sayede, Bakanlığın yürüttüğü resmi kontroller ve firmanın kendi otokontrol sistemi dışında, tüketici aracılığıyla firma üzerinde bir denetim mekanizması oluşturarak  "güvenilir gıda üretimi" teşvik edilmektedir.

Bu arada, yazı başlığında belirttiğim TAKLİT VEYA TAĞŞİŞ GIDA ne anlama gelmektedir? Bu tabirler gıda maddelerinin sağlıklı olmadığı veya gıda hijyenine uygun olmadığı durumlarda kullanılmaktadır. Taklit; gıda maddesini ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikleri itibariyle evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi ifade eder. Tağşiş ise; gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen özelliklerine aykırı olarak üretilmesi hali demektir.

5996 Sayılı Kanun'un 31. maddesinin 6. Fıkrası, Bakanlığın yaptığı kontroller sonucunda sahip olduğu bilgileri kamuoyunun bilgisine sunabileceği, hükme bağlanmıştır. Ayrıca, Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik gereğince de; laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen gıda ve yem ile kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten ve/veya satanlar, Bakanlığın resmi internet sitesi olan www.tarim.gov.tr 

adresinde duyurulmak suretiyle firmaların adı, ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarasını içeren bilgiler deşifre edilerek kamuoyu bilgilendirilmiştir.

Yukarıda bahsedilen kanun ve yönetmelik hükümleri doğrultusunda, 27 Mart 2012 tarihinden itibaren değişik dönemlerde, laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen 437 parti ürün (et ürünü, süt ürünü, bal, bulgur, bitkisel yağ, yer fıstığı, fıstık ezmesi) ve lokantalar ile laboratuvar analizleri sonucunda içeriğinde ilaç etkin maddesi tespit edilen 103 parti ürün (takviye edici gıda, baharat, çikolata, enerji içeceği, kahve ve alkolsüz içecek) olmak üzere toplam 540 parti ürün Bakanlığın resmi internet sitesi üzerinden (www.tarim.gov.tr) kamuoyuna duyurusu yapılmıştır.

BİZE GÖRE DE; Tüketicilerin her ülkede olduğu gibi ülkemizde de önemli sorumlulukları vardır. Çünkü bütün tüketicilerin aktif olarak katkı vermediği hiçbir denetim sisteminin başarıya ulaşması mümkün değildir. Tüketicilerin Türkiye’nin en ücra köşesinde de, satın alacakları bütüngıda ürünlerine aynı özeni göstermelerinin yanı sıra; yukarıda bahsi geçen kanun ve yönetmelik hükümleri doğrultusunda,taklit veya tağşiş yapıldığı tahmin edilen her ürünle ilgili olarak,Bakanlığın resmi internet sitesi üzerinden (www.tarim.gov.tr) ve/veya Alo 174’e şikâyetlerini yapmalıdırlar. Böylece; güvenilir gıda üretiminin artmasına sebep olunarak daha güvenilir bir piyasanın oluşumu gerçekleştirilecektir. 03.11.2015                          Kemal Ertuğrul Öztürk

SÖZ İZİ: Yalan; ters yönde giden araç gibidir, er geç bir yere çarpar. K.E.Ö.