Tüketici haklarıyla ilgili yaptığımız toplantılarda tüketicilerin sıkça sorduğu sorulardan birisi de sözleşmelerde tüketicinin cayma hakkının ne olduğudur? Bu hakkın hangi durumlarda, ne zaman ve nasıl kullanılacağı hususlarında yeterli bilgiye sahip olmadıkları için mağdur olan tüketicilerin sayısı hiç de az değildir.

Bu sebeple, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun tüketiciye tanıdığı belli sözleşmelerde yine belli süre içinde sözleşmeden cayma hakkı bugünkü yazımın konusu oldu.

Tüketici, kurulan sözleşme için tespit edilen sürede, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayabilir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin süresi içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Cayma hakkı süresi; sadece Taksitle Satış Sözleşmelerinde yedi gün, diğer sözleşmelerde ise ondört gündür. Taksitle Satış Sözleşmelerindesatıcı, cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse; tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir, aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz.

Tüketici kredisi sözleşmesindecayma hakkını kullanan tüketicinin krediden faydalandığı hâllerde, tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı tarihten anaparanın geri ödendiği tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden faizi en geç cayma bildirimini kredi verene göndermesinden sonra otuz gün içinde geri öder. Tüketiciden, hesaplanan akdî faiz ve bir kamu kurum veya kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan masraflar dışında herhangi bir bedel talep edilemez. Tüketicinin mal veya hizmet tedarikine ilişkin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin cayma süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi gerekir.

Ön ödemeli konut satış sözleşmesindetaşınmazın bağlı krediyle alınması durumunda bağlı kredi sözleşmesi, sözleşmenin kurulduğu tarihte hüküm doğurmak üzere bu maddede öngörülen cayma hakkı süresi sonunda yürürlüğe girer. Konut finansmanı kuruluşu cayma hakkı süresi içinde tüketiciden hiçbir masraf talep edemez.

Tüketicinin ödeyeceği bedel, satıcı veya sağlayıcı ile kredi veren arasındaki anlaşmaya dayanılarak bir kredi veren tarafından karşılanıyorsa, tüketicinin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin cayma süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi hâlinde, bağlı kredi sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü olmaksızın sona erer.

İş yeri dışında kurulan sözleşmelerde cayma süresi içinde satıcı veya sağlayıcı sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden ödeme yapmasını veya borç altına sokan bir belge vermesini isteyemez. Tüketici, cayma süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.

Mesafeli sözleşmelerdetüketici, satıcı veya sağlayıcının yükümlülüklere aykırı hareket etmesi veya cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.

Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin sözleşmenin kurulmasına ilişkin iradesini açıklamadan önce, cayma hakkı, tüketicinin kabul beyanı vermesi hâlinde yükümlülük altına gireceği ve ayrıntıları Bakanlıkça belirlenen diğer hususlarda, açık, anlaşılır ve kullanılan iletişim araçlarına uygun bir şekilde bilgilendirilmesi zorunludur. Bu bilgilendirmenin ticari amaçla yapıldığı anlaşılır olmalı ve sesli iletişim araçlarının kullanıldığı hâllerde sağlayıcının kimliği ile görüşme talebinin sebebi her görüşmenin başında belirtilmelidir.

Tüketicinin sözleşmenin kurulmasına dair kabul beyanı kullanılan iletişim araçlarına uygun olarak fiziki veya elektronik ortamda tespit veya kayıt edilir. Sağlayıcı, cayma hakkının iletilmesi ile fiziki veya elektronik ortamda yapılacak tespit veya kayıtlar için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Sigorta sözleşmelerine ve bireysel emekliliğe ilişkin sözleşmelerde ise cayma süresi hakkında diğer mevzuatta yer alan tüketici lehine olan hükümler uygulanır.

Devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri ve bu sözleşmelerle birlikte düzenlenmiş olan yeniden satım, değişim ve ilgili diğer tüm sözleşmelercayma hakkının kullanılması ile birlikte kendiliğinden sona erer. Devre mülk hakkı veren sözleşmelerde, cayma süresi dolmadan satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyebilir.

 Sonuç olarak; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen bütün tüketici sözleşmelerinde ön bilgilendirmenin ve sözleşmenin zorunlu içeriği, tüketici ile kredi verenin, satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri ile cayma hakkının nasıl kullanılacağı yönetmeliklerinde ayrıca belirtilmiştir. Bunların yanı sıra; uzaktan iletişim araçlarının kullanılması,  kartla ödeme, doğrudan satışlar, teslimat, satış yapacaklarda aranacak nitelikler, erken ödeme, efektif yıllık faizin hesaplanması, tüketici kredilerine ilişkin reklamların zorunlu içeriği, fesih hakkının kullanılması, temerrüt, kredinin devri, bağlı kredi ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar da yine ilgili yönetmeliklerde belirlenmiştir. 22.12.2015   Kemal Ertuğrul Öztürk

 

SÖZ İZİ: İnsan zihni; çok şeritli yollar gibidir, bazı fikirler gelirken bazıları da gider.K.E.Ö.